Miroslav Karić
KABINET ČUDA

(...)

Aktulena izložba “Kabineta čuda” u galeriji Rima predstavlja novu fazu u Đurđevićkinim konzistentnim istraživanjima potencijala osobenih stilskih i interpretacijskih pristupa koje je razvila u polju likovne umetnosti. Karakterističan  slikarski i crtački izraz, baziran i formiran na intenzivnom proučavanju i izuzetnom poznavanju, između ostalog, dostignuća klasične umetnosti i starih majstora, umetnica ovom prilikom u nekolicini radova uvodi i suptilno uvezuje sa medijem skulpture. Spoj dvodimenzionalne slike i skulptorski oblikovanih detalja za rezultat ima specifičnu vrstu objekta čiji je vizuelni efekat dodatno naglašen i autorkinom  eksperimentalnom primenom transparentne epoksidne smole kao jednog od gradivnih materijala.  Prostorna instalacija sačinjena od prozirnih, kvadrolikih objekata epoksa u koje su integrisani slikani i vajani motivski sadržaji, zaokružiće na svojstven način konačan prezentacijski format izložbene postavke inspirisan konceptom privatnih zbirki prirodnih i antropoloških retkosti, započetih sa epohom renesanse.  Na izbor wunderkammer modela  Biljanu su, pre svega, naveli fenomenološki, kulturni i idejni aspekti ovog koncepta preciznije njegova tumačenja kao jedinstvenog prostora u čijim se izloženim eksponatima i sistemu veza između njih saznavao ne samo nečiji ukus, afiniteti, pasija, verovanja, lične percepcije sveta nego otkrivao i duh civilizacijskog trenutka. U tom smislu umetnicu posebno zanima, recimo, kolekcija Athanasiusa Kirchera (1600 - 1670), nemačkog jezuitskog sveštenika, vrsnog intelektualca i poznavaoca medicine, geologije, istorije, lingvistike, koji je u svom čuvenom i impresivnom kabinetu kurioziteta Kircherianum u Rimu posedovao različite umetnine i predmete od etrurskih bronzanih skulptura, egipatskih antikviteta, uključujući i mumije, preko skeleta egzotičnih životinja, retkih minerala, do tadašnjih tehnoloških izuma poput  mračne sobe za demonstraciju optičkih uređaja. Predstavljajući svakako najznačajniji indivudualni pokušaj sistematizacije drevnih i novih znanja i dostignuća tog doba, Kircherianum ostaje i amblematska slika jednog vremena i novog poglavlja u čovekovim nastojanjima da razume sve ono što čini stvarnost ovozemaljskog života. Biljana  u aktuelnom radu, u određenim vizuelnim i idejnim rešenjima, takođe referiše i na delo italijanskog baroknog slikara i arhitekte Pietra da Cortone, naročito na njegov atlas anatomskih crteža Tabulae anatomicae, koji je poznat po umetnikovim vrlo realističkim predstavama diseciranih muških i ženskih figura, koje poziraju u idiličnim pejzažima i antičkim ruinama. Detaljni anatomski prikazi Pietra da Cortone, ali i primeri kao što su anatomske lutke od slonovače - predmeti vrlo popularni u medicinskim i kolekcionarskim krugovima XVII veka - intrigiraju autorku, najpre u načinima na koja su se kroz onovremenska izučavanja fiziologije ljudskog tela sticala i razvijala saznanja i o psihološkoj prirodi pojedinca. Vizije i otkrića perioda renesenase i baroka, inače,  inspirišu umetnicu i u  interpretacijama niza motiva pažljivo biranih vrsta flore i faune čije će kompleksne simboličke konotacije uvesti  kao  važan element u razradi glavnih tematskih sadržaja rada. Tako prizori zmija, daždevnjaka, šumske vegetacije i njihovih povremenih prožimanja sa ljudskom anatomijom za posmatrača prenose  Biljaninu vrlo suptilnu i poetičnu refleksiju prvenstveno ličnih unutrašnjih, emocionalnih stanja procesiranih, bilo u relacijama sa drugim individuama ili u doživljajima društvenih konteksta neposrednih okruženja. Sagledan u datoj prostornoj formaciji preciznije specifičnoj  mreži vizuelnih fragmenata i znakova, Đurđevićkin “Kabinet čuda” jeste svojevrstan rezime autorkinih ključnih estetskih, motivskih, tematsko-problemskih karakteristika i preokupacija u umetničkom stvaralaštvu. Struktura postavke uobličava na kraju osnovnu zamisao izložbe kao idejne i spacijalne artikulcije  jedne  intimne percepcije i idiosinkratičnog doživljaja  realnosti, čiji će detalji kao što su zmijski svlak sa ispisanim latinskim poslovicama “Ljubav pobeđuje sve” i “U svetu nema iskrenosti”, disecirani ljubavni par u strasnom zagrljaju, nemi i usamljeni ženski likovi u mračnom krajoliku ili umetničin stilizovani autorpretet, koliko god na prvi pogled bili kriptični u aluzivnom govoru imanentnom Biljanijoj likovnoj poetici,  reći po nešto i o nama samima, vremenu i okolnostima u kojima se odvijaju  naše današnje  svakodnevne egzistencije.

(CELOVIT TEKST U ŠTAMPANOM IZDANJU)