Nevena Martinović
RANI CRTEŽI VLADIMIRA VELIČKOVIĆA (1955-1965):
OD POJEDINAČNE TRAUME DO NASILJA KAO STANJA ČOVEKA

U srpskoj istoriji umetnosti ne postoji slikar koji je više od Vladimira Veličkovića posvećen predstavama smrti. Kraj ljudskog života u njegovim delima eksplicitno je nasilan - pacovi koji proždiru ljudske genitalije i cepaju anus da bi rasporili njegovo telo, muškarci tek nabijena na kolac ili oštre čekrke čija je topla, jarko crvena krv rasprsnuta po zidovima, sveže rane iz kojih izlaze meso i iznutrice - sve su to prizori koji ne vređaju naše estetske osećaje, pre svega usled odsustva banalnog fotografskog realizma, ali koji nas duboko probadaju mučninom. Njegov čovek je izranjavljena, rasporena i obezglavljena figura u čijoj su sumornoj sivoj pojavi krv i meso poslednji znaci života koji opominju na nasilje i ubrzo nadolazeću smrt. „Smrt, destrukcija, fizičko nasilje i krvava anihilacija tela - to je njegova opsesija! Ne radi se samo o smrti već o procesu, o akciji - brutalnom masakriranju i umiranju u kome vidimo žrtvu ali ne i mučitelja - o modernoj Kalvariji, trajnom mučenju i nasilju u ovom svetu‟1 Važno je primetiti da, iako prikazuje izmučene i ubijene ljude, Veličkovića ne okupira atmosfera stradalništva i emotivnog oslikavanja žrtava - njegovo slikarstvo nije epitaf na njihovim grobovima. Zločinac im namerno razbija ili odseca glavu jer samo lice koje nas gleda može da nam i pripoveda, a telo bez lica postaje samo prazna mešina, leš - forenzičarski trag o ubici. Sa druge strane taj ubica je živ, iz slike u sliku on je tu, i dok razmišljamo o njegovom nedelu mi mislimo na njega i možda mu zamišljamo lik. Sa svakim pitanjem „zašto‟  taj brutalni agresor nam se sve više uvlači pod kožu terajući nas da u porciji mučnine osetimo i titrajući ukus krivice. Tako se postepeno NN lice ubijenog i NN lice zločinca stapaju u jedan mutirani lik - istovremeno to smo mi i ubica iz današnjih novina, to je naš najbolji prijatelja i nacistički komandant, to je umetnik i sam đavo ... Veličković slika potencijal zla koji leži u čoveku i koji je, jednom probuđen i oslobođen, sposoban da, uništenjem čovečnosti, istrebi čitavo čovečanstvo.

(Nastavak u štampanom izdanju)